Zachętą do kupna blachy dachowej jest przede wszystkim jej ładny wygląd, nieduża masa i rozsądny stosunek ceny do jakości. Blach na dach jest dosyć dużo i wcale niełatwo je dopasować do połaci dachu naszego domu. Prezentujemy typy blach dachowych. Zobacz, czym się cechują: blacha płaska, blacha trapezowa i blachodachówki. Dawniej kościoły, pałace i rezydencje chętnie kryto blachą płaską z miedzi. Taki rodzaj pokrycia upowszechnił się jednak dopiero wtedy, gdy drogą miedź zaczęto zastępować znacznie tańszą stalą. Na początku ubiegłego wieku grono blach dachowych zasiliły blachy o profilowanym kształcie – blacha falista i blacha trapezowa. Wkrótce po nich na rynek wdarła się przebojem blachodachówka, czyli szwedzka imitacja tradycyjnej dachówki, wykonana z dużych wytłaczanych arkuszy stali. Dziś w sprzedaży są prawie wszystkie te produkty, ale znacznie udoskonalone i piękniejsze. Przyjrzyjmy się blachom dachowym z bliska. Radzimy, na co zwrócić uwagę przy zakupie blachy na dach, jakie parametry sprawdzić żeby nie stracić. Autor: Andrzej Szandomirski Dobrze ułożona blachodachówka może do złudzenia przypominać dachówkę tradycyjną Blacha na dach: warto wiedzieć przed zakupem Zanim kupisz pokrycie dachowe z blachy, sprawdź kilka drobiazgów. Oprócz okresu gwarancji, ceny i warunków transportu ważne są też: grubość blachy na dach, której wykonane jest pokrycie – im grubsza, tym cięższe pokrycie dachowe, ale też sztywniejsze i solidniejsze. Zazwyczaj wynosi 0,5-2,5 mm; rodzaj i grubość powłoki danego rodzaju, którą została zabezpieczona blacha na dach – najmniej trwałe są powłoki poliestrowe. Lepsze są powłoki z posypką, puralowe, wykonane z PP99. Do najlepszych zalicza się powłoki PVDF i HPS. Grubość powłoki podawana jest w μm. Im ta wartość jest wyższa, tym lepiej, choć nie zawsze. PVDF jest na przykład cienką powłoką, a jednocześnie bardzo odporną. Standardowo powłoki mają grubość od 25 do ponad 200 μm; rodzaj zabezpieczeń antykorozyjnych – dotyczy to blachy stalowej. Blacha stalowa może być ocynkowana lub pokryta alucynkiem. Ta druga opcja jest korzystniejsza. Istotna będzie również gramatura tej powłoki. Ocynk i alucynk mają gramaturę 270-280 g/m2. I jeszcze jedna cenna informacja. W ulotkach oraz cennikach dostrzeżemy zapewne dwie wartości dotyczące wielkości arkuszy blach profilowanych – będzie to całkowita i efektywna powierzchnia krycia. Efektywna powierzchnia krycia jest bliższa prawdy, bo uwzględnia rzeczywiste zużycie blachy profilowanej, która będzie potrzebna do pokrycia dachu. Jest to bowiem wartość całkowita pomniejszona o szerokość zakładów niezbędnych do poprawnego pokrycia połaci. Blacha na dach: blacha płaska Eleganckie, estetyczne pokrycie z tej blachy dachowej pasuje zarówno do budynków o nowoczesnej, jak i klasycznej architekturze. Blacha płaska może być blacha miedziana, stalowa, blacha aluminiowa lub blacha cynkowo-tytanowa. Bywa fabrycznie wykończona powłoką dekoracyjną lub tylko pokryta warstwą antykorozyjną (ocynk, alucynk). Nie dotyczy to oczywiście blach miedzianych i cynkowo-tytanowych, które nie są niczym wykańczane ani zabezpieczane. Blacha płaska jest sprzedawana w zwojach (taśmach) lub arkuszach. Taśmy stalowe mogą mieć szerokość 61-123 cm i długość do 2 m, taśmy miedziane – odpowiednio 66-72 cm i do 8 m, a cynkowo-tytanowe – 67 x 3000 cm. Blachy płaskie dostępne są także w arkuszach najczęściej 1 x 2, 2 x 3 lub 1 x 3 m. Blachy płaskie mogą znacznie różnić się grubością – mają od 0,4 (blacha stalowa) do 1,5 mm (blacha cynkowo-tytanowa). Blachę płaską układa się na sztywnym poszyciu zamontowanym do konstrukcji dachowej. Jest to równe, stabilne podłoże wykonywane najczęściej z płyt OSB i izolowane przeciwwilgociowo papą albo specjalną folią. Niektórzy producenci blach płaskich oferują systemowe rozwiązania pozwalające zrezygnować ze sztywnego poszycia. Arkusze takiej blachy mają pionowe przetłoczenia usztywniające i gotowe rąbki stojące dostosowane do łączenia na zatrzask. Dostępne są też arkusze blachy cynkowo-tytanowe z wstępnie wyprofilowanymi rąbkami, które da się łączyć bez użycia narzędzi mechanicznych. Drogim, ale bardzo korzystnym rozwiązaniem są też cynkowo-tytanowe arkusze zespolone z materiałem termoizolacyjnym. Umożliwiają jednoczesne krycie i docieplenie połaci dachowej. Powstaje wówczas szczelna otulina eliminująca mostki termiczne. Producenci blachy cynkowo-tytanowej proponują również 2-, 3- i 4-metrowe panele z blachy płaskiej, które układa się na połaciach schodkowo. Można w ten sposób osiągnąć bardzo interesujący efekt. Mocuje się je do więźby dachowej zaizolowanej folią wysokoparoprzepuszczalną za pośrednictwem specjalnych profili systemowych. Blacha dachowa trapezowa Blacha trapezowa ma metalowy rdzeń grubości od 0,4 do 1 mm i ochronno-dekoracyjną kolorową powłokę. Jej budowa nie jest specjalnie udziwniona. Ma równoległe przetłoczenia o przekroju w kształcie trapezu. Dostępne są też blachy trapezowe bez powłok, zabezpieczone jedynie alucynkiem lub ocynkiem. Alucynk u poszczególnych producentów może się nieco różnić odcieniem (wynika to z różnych proporcji aluminium do cynku i niekiedy krzemu). Arkusze blachy trapezowej mogą mieć szerokość od 50 do 165 cm. Także ich długość jest bardzo zróżnicowana – może wynosić zaledwie 90 cm albo nawet 12 m. Wytłoczenia mają wysokość od 2 do 55 mm. Pokrycia z blachy trapezowej nadają się raczej na budynki utrzymane w nowoczesnej stylistyce. Na dachach domów o klasycznej architekturze, wykończonych w sposób tradycyjny będą się prezentować pretensjonalnie. Blachę trapezową podobnie jak pozostałe blachy profilowane mocuje się do konstrukcji dachowej za pośrednictwem rusztu nośnego z łat i kontrłat. Blachodachówki w arkuszach Blachodachówki w arkuszach są tak wytłoczone, żeby po ułożeniu przypominały pokrycie z dachówek. Arkusze zwykle mają szerokość około 1 m (1,1-1,2 m) i długość od 1 aż do 8,2 m. Na ich powierzchni wytłoczony jest wzór naśladujący kilka rzędów dachówek. Z reguły produkowane są z blachy grubości 0,5 mm, ale zdarzają się także cieńsze – 0,4 mm i grubsze – 0,55 i 0,6 mm. Rdzeń blachodachówek wytwarzany jest najczęściej z blachy stalowej zabezpieczonej obustronnie alucynkiem lub ocynkiem oraz kilkoma warstwami ochronnymi. Blachodachówki produkowane są też z aluminium. Od spodu rdzeń zabezpieczany jest poliestrem albo inną warstwą polimerową. Z wierzchu naniesiona jest dekoracyjna powłoka z poliestru, puralu lub innego tworzywa. Powłoka blachodachówek ma atrakcyjny kolor i może być gładka lub fakturowana, a także matowa bądź półmatowa. Przeczytaj także: Blachodachówka modułowa. Montaż na dachu skośnym krok po kroku >>> Blachodachówki różnych firm i wzorów różnią się wysokością wytłoczeń. Waha się ona między 14 a 63 mm. Jednak najczęściej są spotykane fale wysokości 40-45 mm. Im wyższe fale, tym blachodachówka jest sztywniejsza, a dzięki temu wymaga stosowania mniejszej liczby łat. Jednak wyższe tłoczenie oznacza także wyższą cenę pokrycia z blachodachówek. Przeczytaj także: Dachówka czy blachodachówka? Które pokrycie dachowe jest lepsze? Blachodachówki w panelach Blachodachówki w panelach są długie i wąskie. Mają szerokość jednego rzędu dachówek ceramicznych. Są o tyle lepsze od dużych arkuszy, że po ułożeniu bardziej przypominają pokrycie z dachówek. Są też odporniejsze na naprężenia występujące w konstrukcji dachowej i łatwiej się je układa. Panele blachodachówek mają długość od około 1 aż do 4 m i szerokość około 30 cm. Są zabezpieczane antykorozyjnie i wykańczane podobnie jak blachodachówki w arkuszach. Powłoka niektórych z nich jest jednak wzbogacona posypką z kruszywa ceramicznego, kwarcowego albo skalnego. Płytki i łuski z blachy Z blachy wykonuje się także drobne elementy pokryciowe – płytki oraz łuski. Są to wyroby z najwyższej półki, więc ich cena jest wysoka. Stylowy efekt, jaki da się uzyskać po ich ułożeniu, rekompensuje jednak spory wydatek. Ładne szarawe pokrycie można otrzymać, stosując płytki cynkowo-tytanowe grubości 0,7-0,9 mm. Mają kształt rombów o boku równym 40 cm. Na 1 m2 potrzeba ich dziewięć-dziesięć sztuk. W sprzedaży są także płytki kwadratowe i prostokątne. Płytki z blachy mocuje się gwoździami do sztywnego poszycia. Płytki produkuje się też z blachy miedzianej lub aluminiowej. Mają one kształt pojedynczych dachówek. W sprzedaży można również natknąć się na krótkie miedziane panele odwzorowujące kształt kilku dachówek w rzędzie. Płytki i łuski znakomicie się sprawdzają na dachach o skomplikowanym kształcie – wielopołaciowych, z licznymi lukarnami.

Z kolei minimalny kąt nachylenia dachu dla blachy trapezowej to 5 stopni, a zatem niewiele więcej. Gonty bitumiczne; Gonty bitumiczne można kłaść już na dachach o spadku wynoszącym ok. 11 stopni. Jeśli kąt nachylenia nie przekracza 20 stopni, niezbędny będzie podkład z papy.

Czego dowiesz się z artykułu? Jakie są podstawowe zasady układania pokrycia z blachy? Jak przygotować dach na pokrycie go blachodachówką/blachą? Jaka jest kolejność układania pokrycia z blachy? Jak bardzo ważne jest bezpieczeństwo pracy podczas układania pokrycia z blachy/blachodachówki? Jakie są niezbędne narzędzia do montażu blachy/blachodachówki na dachu? Rodzaj blachodachówki dobiera się do dachu. Jeśli jest on jedno- lub dwuspadowy bez lukarn i wykuszy, łatwiej i szybciej będzie ułożyć arkusze cięte na wymiar. Mogą być one bardzo długie (do 12 m). Trzeba jedynie zadbać o właściwy transport na budowę i na dach, żeby ich nie uszkodzić. Jeżeli połać ma wiele załamań, konieczne będzie docinanie arkuszy na miejscu, co spowoduje duże straty materiału i wydłuży prace. A to przełoży się na koszt wykonania dachu. W takim przypadku lepiej sprawdzi się blacha w modułach albo w panelach. Ich przycinanie na końcach połaci, przy oknach dachowych i przy kominie będzie wówczas ograniczone do minimum. Aby dopasować moduł do szerokości połaci, wystarczy go podłożyć pod ten wcześniej zamontowany o taką liczbę fal, jaka jest potrzebna w danym miejscu. Poza tym, gdy model ma dodatkowo przetłoczenia, odcięte części można wykorzystać na innym fragmencie połaci. Decydując się na pokrycie dachu blachodachówką, wybierać możemy nie tylko wielkość elementów, ale i rodzaj przetłoczeń lub ich brak. (fot. Blachy Pruszyński) PRZYGOTOWANIE DACHU DO POKRYCIA Z BLACHY Zanim dekarze rozpoczną układanie pokrycia, konieczne jest wymierzenie połaci i sprawdzenie geometrii więźby dachowej. Należy sprawdzić, czy przekątne połaci są równe, a kąty między elementami zachowane. Najistotniejsze jest to, czy górne powierzchnie krokwi znajdują się w jednej płaszczyźnie. Jeśli nie, przed rozpoczęciem prac konieczne jest skorygowanie niedokładności. Blachodachówki - podobnie jak dachówki - opiera się na ruszcie z kontrłat i łat. Można wykorzystać tańsze, tradycyjne łaty drewniane, zaimpregnowane środkiem chroniącym przed grzybami lub specjalne łaty stalowe, których nie trzeba zabezpieczać (są ocynkowane) i da się je przykręcać od razu do krokwi (kontrłaty są zbędne). Przeczytaj Może cię zainteresować Dowiedz się więcej + Pokaż więcej Panele z blachy płaskiej teoretycznie też można układać na zwykłych łatach. Lepiej jednak, aby były one szersze (około 10 cm) i mocowane w odstępach maksymalnie 30 cm. Panele blaszane na ogół układa się na łatach i kontrłatach. Powinny mieć one ok. 10 cm szerokości i być mocowane w odstępie do 30 cm od siebie. (fot. Blachy Pruszyński) Każdy model blachodachówki wymaga doboru odpowiedniego rozstawu łat. Jest on podany w kartach technicznych wyrobu oraz na stronach internetowych producenta. To ważne dla właściwego montażu pokrycia. Precyzja ma tutaj kluczowe znaczenie, od niej zależy estetyka i trwałość dachu, a także jego szczelność. Arkusze i panele blachy przytwierdza się łat na sztywno, umieszczając wkręty w najniższym punkcie fali, bezpośrednio pod przetłoczeniem poprzecznym. Jeśli dystans pomiędzy łatami będzie zbyt duży lub za mały, wkręty znajdą się w różnych miejscach. Trzeba pamiętać, że więźba dachowa pracuje pod wpływem zmiany temperatury i wilgotności oraz obciążenia wiatrem i śniegiem, co powoduje, że pokrycie z blachy niezauważalnie się odkształca. Jeśli nie będzie przykręcone do łat na sztywno, obciążenia te mogą skutkować wyrwaniem wkrętów i pogorszeniem szczelności pokrycia. Poza tym arkusze, których połączenia nie będą opierały się na łatach, łatwo uszkodzić podczas montażu. DWA SPOSOBY UKŁADANIA BLACHY NA DACHU: Schemat układania blachodachówki Schemat układania blachy na rąbek stojący KOLEJNOŚĆ UKŁADANIA POKRYCIA Z BLACHY Najpierw wykonuje się wszystkie niezbędne obróbki - pasa okapu, koszy, komina i ścianek lukarn - najlepiej z gotowych systemowych elementów. Przed rozpoczęciem mocowania pokrycia warto wcześniej zaplanować układ blachy. Jest to szczególnie ważne w odniesieniu do blachodachówek modułowych, których odpowiednie rozlokowanie pozwoli uniknąć konieczności przycinania ostatniego arkusza w rzędzie. Można go podłożyć o potrzebną w tym miejscu liczbę fal. Choć kiedyś uważano, że należy rozpoczynać układanie arkuszy zgodnie z kierunkiem wiatru, to obecnie kolejność ta jest dowolna. Montaż zaczyna się od okapu (blacha powinna wystawać 40-45 mm poza jego krawędź) i układa rzędami w stronę kalenicy. Poradnik Cenisz nasze porady? Możesz otrzymywać najnowsze w każdy czwartek! Na początku prac wykonuje się wszystkie niezbędne obróbki - pasa okapu, koszy, ścianek lukarn - najlepiej za pomocą gotowych systemowych elementów. (fot. Blachotrapez) Przy montażu blachodachówek z symetrycznymi panelami część ekip dekarskich stosuje odwrotny porządek, gdyż ułatwia im to poruszanie się po połaci. Nieistotne, czy arkusze będą przytwierdzane w poziomie od strony lewej do prawej, czy odwrotnie. Czasem na wybór miejsca rozpoczęcia pracy mają wpływ istniejące na dachu przeszkody, na przykład okna połaciowe, lukarny i kominy. Wtedy można zacząć montaż pełnych modułów od tych elementów. Pozwoli to dopasować materiał do szerokości lub długości połaci bez konieczności cięcia blachy. Najważniejsze jest ułożenie pierwszego rzędu arkuszy równolegle do linii okapu. Późniejsze skorygowanie odchylenia nie będzie możliwe ze względu na jej profilowanie. Najłatwiej zrobić to, montując nad najniższą łatą dachu drewnianą listwę dystansową. Jej ułożenie sprawdza się zaznaczając za pomocą sznurka prostą linię wzdłuż okapu. Podczas krycia moduły w kolumnach powinny zachodzić na siebie na szerokość grzbietu fali. Z kolei w rzędach zakłada się je naprzemiennie nad i pod sobą (nad-pod-nad-pod). Ostatni moduł podkłada się pod taką ilość fal, jaka jest konieczna do wyrównania ze szczytem. Można też przeciąć element i odcięty fragment wykorzystać w innym miejscu. Moduły w kolumnach mają zachodzić na siebie na szerokość grzbietu fali, a w rzędach zakłada się je naprzemiennie nad i pod sobą. (fot. Blachotrapez) Niezależnie od formy blachodachówki powinny być przykręcane do łat dołączonymi wkrętami samonawiercającymi (farmerskimi). Arkusze mocuje się długimi wkrętami (35 mm) w najniższym punkcie fali, bezpośrednio pod przetłoczeniem poprzecznym. Moduły natomiast łączy się krótszymi wkrętami (20 mm), przytwierdzanymi od czoła przez przetłoczenie poprzeczne lub w najwyższym punkcie profilu, powyżej przetłoczenia poprzecznego. Szczelność miejsc, w których się je umieszcza zapewnia podkładka z uszczelką z gumy EPDM. Istotne jest używanie wkrętów premium - są niewiele droższe od zwykłych, a mają dłuższą trwałość. To zaś przekłada się na większą trwałość pokrycia z blachy. Przy stosowaniu paneli z blachy płaskiej - ważne jest, by połączenia pasów materiału były szczelne, ale też by mogły się wydłużać i kurczyć pod wpływem zmian temperatury. Do poszycia mocuje się je specjalnymi uchwytami, które umożliwiają przesuwanie się takich szeregów względem podłoża. Bez tego powstawałyby naprężenia skutkujące deformacją arkuszy, a w efekcie rozszczelnianiem się, nawet odrywaniem pokrycia. Z tego samej przyczyny, przy osadzaniu uchwytu ważne jest, aby wkręty znalazły się pośrodku wykonanych w nich otworów. Jeśli panele mają zagiętą przednią krawędź, pierwszy rząd nie może być zbyt dobrze spasowany z pasem nadrynnowym. Trzeba pozostawić luz około 1 cm, aby blacha mogła się swobodnie odkształcać, nie powodując nieestetycznego deformowania pokrycia. Przy układaniu paneli z blachy płaskiej ważne jest, by połączenia pasów było szczelne, ale też by mogły się wydłużać i kurczyć pod wpływem zmian temperatury. (fot. Ruukki) Po zamontowaniu blachy pora na wykończenie kalenic i narożników dachowych gąsiorami. Są to odpowiednio wyprofilowane obróbki z takiego samego materiału i w takim samym kolorze, jak pokrycie dachowe. Przed przymocowaniem gąsiora do dachu, układa się specjalne perforowane listwy lub uszczelki wentylacyjne. Przykręca się go do blachodachówki wkrętami samowiercącymi - maksymalnie w co trzeciej fali. Zakład gąsiora musi wynosić przynajmniej 100 mm. Gąsior przykręca się do blachodachówki wkrętami samowiercącymi - maksymalnie w co trzeciej fali. Zakład musi mieć min. 10 cm. (fot. Budmat) OGÓLNE ZASADY MONTAŻU BLACHY NA DACHU Podczas krycia dachu blachą niezwykle istotne jest, aby nie uszkodzić powłoki. Ekipa powinna mieć buty na miękkiej podeszwie i nie chodzić po pokryciu (na przykład po wkrętarkę zostawioną kilka metrów dalej), gdyż może to spowodować wgniecenia. Jeśli jest to konieczne, można poruszać się po łatach. Na bieżąco, miękką szczotką trzeba usuwać z pokrycia opiłki powstałe po mocowaniu wkrętów. Samo pokrycie połaci to jeszcze nie wszystko. Dach trzeba wykończyć odpowiednimi obróbkami blacharskimi i zamocować na nim system rynnowy. (fot. Ruukki) BEZPIECZEŃSTWO PRACY PODCZAS UKŁADANIA POKRYCIA Z BLACHY W trakcie montażu warto zadbać o bezpieczeństwo, nosząc uprząż, odpowiednią odzież i rękawice ograniczające ryzyko skaleczenia się. Należy unikać ostrych krawędzi i narożników. Łatwiej o to przy blachodachówkach modułowych, które mają podgiętą przednią krawędź, za którą się je chwyta przy przenoszeniu. Do transportu blachodachówki na dach stosuje się drabiny, niewielkie rusztowania lub windy dekarskie. Zanim będą użyte ekipa powinna sprawdzić, czy liny służące do transportowania są w dobrym stanie, prawidłowo zamocowane i czy wytrzymają ciężar blachy. Przy blachach w modułach lub panelach wygodnie jest od razu rozmieścić na połaci cały materiał do krycia. Po ustaleniu liczby modułów potrzebnych na płaszczyznę dachu, dobrze jest podzielić je w pakiety po trzy sztuki i dodatkowo zabezpieczyć przed upadkiem z dachu. Podczas prac na dachu najważniejsze jest bezpieczeństwo. Dekarz musi więc mieć odpowiednią uprząż zabezpieczającą przez upadkiem z wysokości. (fot. Blachotrapez) NIEZBĘDNE NARZĘDZIA Blachę należy ciąć na zimno odpowiednimi narzędziami - nożycami ręcznymi lub skokowymi (niblerami). Tylko wtedy nie ma potrzeby zabezpieczania przyciętych krawędzi - samoistnie pokrywają się one ochronną warstwą cynku. Absolutnie zabronione jest używanie szlifierek kątowych. Znacznie ułatwia to pracę dekarzom, ale narzędzia te wytwarzają wysoką temperaturę, która wytapia warstwę cynku. Iskry powodują też uszkodzenie powłoki. Przez to w takich miejscach szybko pojawia się rdza. Najlepiej jest, gdy blachę przycina się poza połacią. Powstające wtedy opiłki mogą zarysować powierzchnię ułożonej blachy. To z kolei może skutkować pękaniem powłoki ochronnej i jej korodowaniem. Jan Król

dach jednospadowy z blachy trapezowej